U petak, 12. decembra 2025. godine, sa početkom u 19 časova, nastavamo ciklus predavanja, kao prateći program projekta „Neorenesansni duh Mediterana u Banatu” autora Dejana Vorgića, kustosa istoričara umetnosti Narodnog muzeja Zrenjanin. Tokom trajanja izložbe svih šest tema obrađenih u studijskoj izložbenoj monografiji biće prezentovano od strane samih istraživača i autora publikovanih tekstova. Drugo dualno predavanje biće rezervisano za sledeće teme – „Neorenesansna arhitektura Zrenjanina”, koju će prezentovati konzervator savetnik – istoričar umetnosti, Bojan Kojičić, i „Eho renesanse: kopije dela Leonarda da Vinčija i Rafaela u rimokatoličkim crkvama Zrenjanina”, koju će prezentovati samostalna istraživačica – istoričarka umetnosti Vanja Stojković.
Publika će imati priliku da se upozna sa manje poznatim činjenicama iz kulturne istorije grada, kao i sa neorenesansnom baštinom koja je predstavljena u okviru projekta. Na dualnom predavanju će u vidu pregleda biti predstavljeno neorenesansno graditeljsko nasleđe Zrenjanina, koje je u gradu zastupljeno više od ostalih istorijskih neostilova druge polovine XIX veka. Razlog nalazimo u činjenici da je u Kraljevini Ugarskoj, u periodu kada je neorenesansa u umetnosti bila popularan (dominantan) stil, grad prolazio kroz svoje zlatno doba privrednog, graditeljskog i kulturnog procvata – počev od sedamdesetih godina XIX veka do kraja ovog veka. Drugi segment predavanja prati istorijsku liniju od italijanskih remek-dela do zrenjaninskih oltara, i otkriva nam kako su se vizuelni obrasci renesansne umetnosti uklopili u oblikovanje banatskog kulturnog identiteta XIX veka, ali i kako su ih u lokalni kontekst preveli slikari poput Sekelja Bertalana i Josifa Gojgnera. U fokusu je i put originalnih dela Rafaela i Leonarda kroz vreme: njihova premeštanja, oštećenja i restauracije, kao i kopije koje su njihov vizuelni i simbolički uticaj prenele u nove sredine.
Tematske celine projekta „Neorenesansni duh Mediterana u Banatu”, koje su predstavljene u vidu pet izložbenih postavki i jedne video prezentacije su: Neorenesansna arhitektura i objekti kulturnih institucija Zrenjanina, Eho renesanse: kopije dela Leonarda da Vinčija i Rafaela u rimokatoličkim crkvama Zrenjanina, Mediteranska majolika u enterijeru Velikog Bečkereka–Petrovgrada–Zrenjanina (XIX–XX vek), Prvobitna školjka u sobi: (neo)renesansni duh Todora Manojlovića, Renesansna književnost i primenjena grafika u gradu na Begeju i Renesansni Jadran u foto-putopisu petrovgradske porodice Gros–Štagelšmit. Izložbene postavke obuhvataju Salon, Mali salon i holove prizemlja i prvog sprata Narodnog muzeja Zrenjanin, i trajaće do kraja januara 2026. godine. Izložbu čini više od 160 eksponata koje potiču iz nekoliko kulturnih institucije iz grada, privatnih kolekcija, Rukopisnog odeljenja i Biblioteke Matice srpske, kao i Muzeja Vojvodine. Projekat je deo programa „Zrenjanin prestonica kulture 2025: Meandri grada. Tokovi kulture“.
